Satürn yörüngesindeki Cassini uzay aracı, Enceladus uydusunda yeraltı su kaynağı gayzer buldu. Gayzerlerin varlığı, mikroskobik düzeyde yaşamın işareti sayılıyor. Fakat, sadece suyun yetmeyeceği belirtiliyor.

Enceladus uydusundan gelen fotoğrafları inceleyen bilim insanları, Dünya’dan başka bir göktaşında sıvı halde suyun varlığına dair ilk direkt kanıt olabileceğini belirtiyor. Sıvı halde bulunan su, istikrarlı bir enerji kaynağı ile birleştiğinde yaşama evsahipliği yapabilir.

Cassini’nin çektiği yüksek çözünürlüklü fotoğraflar, Enceladus’un güney kutbunda buz partikülleri saçan gayzer benzeri yapılar ve su buharı bulunduğunu gösteriyor. Güneş’ten kilometrelerce uzakta olduğundan uydu yüzeyinde su donabiliyor, ancak yüzeyaltında fayzerlerin jeolojik etkenlerle ısınabileceği tahmin ediliyor.

Fotoğraflar arasında suyu sıvı halde gösteren bir görüntü olmamasına karşın, uzmanlar buz ve su buharının yüzeye yakın su kaynaklarından geldiğini ifade ediyor.

KISITLI DÜZEYDE BİR YAŞAM MÜMKÜN

Bilim insanları, sadece suyun varlığının yaşamı desteklemeye yetmeyeceğini de ekliyor. Örneğin, donmuş halde bulunan su sadece kısıtlı bir yaşama olanak veriyor. Enceladus tahmin edildiği gibi su barındırıyorsa, mikrop veya biraz daha gelişmiş bir düzeyde yaşam, bu koşullar altında gelişmiş olabilir.

ORGANİK MADDELER DE VAR

Cassini’yi yöneten bilim insanlarından Space Science Institute uzmanı Dr. Carolyn Porco, su buharını ‘tabancanın dumanı’na benzeterek, bunun suyun varlığına bir kanıt olabileceğini savunuyor. Dr. Porco bulguları, ‘Canlı yaşamın gelişmesi için sıvı halde suya ek olarak, organik maddelerin de bulunması gerekiyor, ki uyduda metan ve karbon dioksit bulunduğunu biliyoruz, bu bizim için iyi haber” şeklinde yorumladı.

GEREKLİ ŞARTLAR MEVCUT

Bir diğer Cassini uzmanı Dr. Torrence Johnson, su buharının, suyun yüzey altında ısınmış vaziyette bulunabileceğini gösterdiğini ve bunun Dünya dışında Güneş Sistemi’nde suyun varlığına ilk direkt kanıt olduğunu dile getirdi. Bilim insanları ayrıca, hidro-termal enerjinin uyduda yaşamın gelişmesi için gerekli bir enerji kaynağı olabileceğini belirtiyor.

Astrobiology Institute bilim insanlarından Dr. David Morrison ise, fotoğraflardaki su buharının mikroskobik yaşamın belirtisi olarak algılamada acele edilmemesi gerektiğini savunuyor.

GAYZER ATMOSFERE KADAR FIŞKIRTIYOR

Cassini’den gelen fotoğraflardan gayzerlerin yüzlerce kilometre yükseğe fışkırdığını ve açığa çıkan buz kristallerinin yüzeye kar olarak düştüğünü gösteriyor. Bazı buz kristalleri ise, uydunun yerçekimini aşarak atmosfere, oradan da Satürn’ün halkasına dağılıyor.

Dünya’dan 1.28 milyar kilometre uzaklıktaki Satürn’ün Enceladus uydusunun çapı 505 kilometre. Uydu, Güneş Sistemi’ndeki en parlak göktaşı.

AKTİF JEOLOJİK YAPI

Enceladus uydusunun az Güneş ışığı aldığı ve soğuk bir yüzeye sahip olduğu düşünülüyor. Ancak, bilim insanları uydunun son derece aktif bir çekirdek ve jeolojik yapıya sahip olduğunu ve atmosferinin faal olduğunun altını çiziyor.

GÜNEY KUTBU ÖZEL BİR ALAN

Bilim insanları, Enceladus’un çekirdeğinin uydunun tam merkezi yerine güney kutbuna yakın bir yerlerde olduğunu, bu nedenle de gayzerlerin güney kutbuna yakın olduğunu belirtiyor. Bu varsayımla, suyun uydu sathına yayılan küresel bir yüzey altı okyanus yerine, güney kutbuna yakın bölgesel rezervler şeklinde varolduğu düşünülüyor.

YERALTI REZERVLERİ İSTİKRARLI SU KAYNAĞI

Uzmanlar, uyduda suyun yüksek basınçlı olduğunu ve yeraltı su sisteminin en az birkaç bin yıldır faal olduğunu savunuyor. Bu nedenle de, yeraltı rezervlerinin istikrarlı bir su kaynağı olabileceği tahmin ediliyor.

Bilim insanları, Mars ve Jüpiter’in buzul içeren bazı uydularının bir zamanlar mikroskobik düzeyde yaşamı barındırdığını düşünüyor. Kızıl gezegen Mars’ta ise şimdiye dek sıvı halde suya rastlanmadı. Ancak kayalar üzerinde yapılan gözlemler, bir zamanlar Mars’ta yüzey altında sıvı veya katı halde suyun bulunmuş olabileceğine işaret ediyor. Jüpiter’in Avrupa uydusunda yapılan gözlemler de, yüzey altında buzdan bir okyanusun varlığını kanıtlıyor.

Cassini, Enceladus’a bir sonraki sortiyi 2008 yılında yapacak.

Not: Araştırmayı konu alan makale Science dergisinde yayımlanmıştır.Kaynak: :ntvmsbc

Bu makaleyi buraya aktarmamdaki gaye; Bizim ilimiz Artvin'imiz eğitim olarak ülkemizin ilk sırasında yer alıyor ve ben bundan gerçekten onur duyuyorum.

Uzayda yalnız olmadığımız artık kesinlik kazandı sayılır.Bu bilgiden benim güzel ilçemin insanları neden mahrum kalsın. Buradan yola çıkarak daha geniş araştırmalar yapmalarında bir nebzede olsa etkim olabilirse kendimi bahtiyar sayarım...

Derleme : AYŞENUR ŞAHAN/11.03.2006